نسبت خیال با معرفت، در فلسفه ملاصدرا

چکیده :در این مقاله و با استفاده از روش تحلیل و استنتاج، تلاش شده است، طرحی از دیدگاهِ فلسفی ملاصدرا در باره رابطه خیال با معرفت، ارائه گردد. چنین طرحی می تواند تصویری از ماهیت رابطه خیال با معرفت و چگونگیِ مداخلاتِ خیال، در فرایندِ کسبِ معرفت، ارائه نماید. خیال به مجموعه ظرفیت های نفس برای مواجهه و کار با صورت های خیالی، اعم از ذخیره و نگهداریِ صور(مصوره)، تصرف درصور(متصرفه)، صورت سازی برای معقولات(متخیله) و معقول سازی صور(متفکره)؛ اطلاق می گردد. صورتِ ذهنی، رونوشتِ (عکاسی یا نقاشی) نفس از واقعیتِ خارجی است.تهیه، نگهداری وگسترشِ صورت های ذهنی، به عنوان برداشتی از مفهوم و فرایندِ معرفت(حصولی)، مد نظر واقع شده است. رابطه خیال با معرفت در چهار محور«خیال و تشکیل ذهن»،«خیال و امکان معرفت»،«خیال و بقای معرفت»، «خیال و گسترش معرفت» بررسی و تبیین شده است. ملاصدرا برای خیال به عنوان شأنی از شئوناتِ نفس، جایگاه و نقشی اساسی در کسب معرفت، قائل است.